RYS HISTORYCZNY:
Pierwsze informacje o Białogórze pochodzą z 1414 roku, a zawarto je w krzyżackim przekazie źródłowym
o Weissenbergu (w języku polskim to Biała Góra ). Nazwa polska użyta była w inwentarzu dóbr
i dochodów biskupstwa włocławskiego w 1534 roku. Miejscowość występowała również w piśmiennictwie
pod innymi nazwami: Białagura (XVII w.), Biała Góra (XVIII w.), Wittenberg (na początku XX w.).
Ostateczną, obecną jej nazwę ustalono w 1951 roku. Białogóra była w przeszłości dobrem lennym
zobowiązanym do płacenia daniny na rzecz Polski. Folwark został oddany pod administrację Zakonu
Krzyżackiego. Jako wieś państwowa Białogóra pozostawała własnością książąt pomorskich do 1621 roku,
kiedy to została przekazana wraz z Ulinią i Ciekocinem na prawie lennym przez księcia Bogusława
XIV Pomorskiego jako wynagrodzenie za służbę Matzko Borke. Od 1638 roku jest własnością cesarskiego
generała Joachima Ernsta von Krokow. Dwadzieścia lat później została wykupiona przez rodzinę Krokow
i do 1804 roku pozostaje ich własnością, kiedy to zostaje sprzedana rodzinie von Ja Jasmund, następnie
von Bulow. W 1856 roku wędruje w kolejne ręce, by pięć lat później stać się własnością von Koller aż
do pierwszej wojny światowej. W okresie między wojennym w Białogórze zamieszkiwało 60 rodzin.
W 1945 wieś zostaje wyzwolona. Mianowany zostaje pierwszy sołtys, przedstawiciel Władzy Ludowej.
W roku 1946 powstaje CARITAS założony przez kościół, gdzie schronienie znajduje około 60-cioro sierot
z Powstania Warszawskiego. Dzieci pod opieką księży zdobywały wiedzę, uprawiały ziemię, zajmowały się
pracami gospodarskimi oraz uczyły się rzemiosła ludowego pod okiem artystów kaszubskich. Po czterech
latach Władza Ludowa rozwiązuje CARITAS i w jego miejsce organizuje pierwszy ośrodek kolonijny. Lata
pięćdziesiąte zdominowane są przez wojsko. Pierwszą placówkę z wieżą obserwacyjną buduje Marynarka
Wojenna, rok później sprowadza się Wojsko Ochrony Pogranicza a dostęp do morza zostaje zamknięty,
natomiast plaża dwa razy dziennie jest bronowana. Lata 1954-56 to lata budowy fortyfikacji. Zamknięto
mieszkańcom dostęp do morza co spowodowało upadek rybołówstwa w Białogórze. Z poczatkiem lat
sześćdziesiątych powstają pierwsze ośrodki wypoczynkowe. I tak w latach 70 i 80-tych ulega rozbudowie
infrastruktura, od początku lat dziewięćdziesiątych nasila się rozbudowa wsi pod kątem turystycznym.
We wsi do dzis zachowały się domy o konstrukcji szkieletowej wypełnionej glina, na kamiennej podmurowce,
pokryte dwuspadowym dachem, kryty strzecha z połowy XIX w. oraz zbudowany w 1912 r., murowany z
cegły o tynkowych elewacjach. Zachowała się w nim ozdobna stolarka okienna z rzezbionymi słupkami.
|
POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE:
BIAŁOGÓRA: 17°57' długości geograficznej wschodniej, szerokości geograficznej północnej 54°49'.
Półocna POLSKA, Województwo POMORSKIE, Powiat PUCKI, Gmina KROKOWA, 750 metrów od plaży, w lesie!
Białogóra jest jedną z najprężniej rozwijających się ekologicznie małych miejscowości letniskowych, na stu
hektarowej polanie w środku sosnowego lasu, w sąsiedztwie rezerwatu przyrody, niespełna kilometr od pełnego
morza, w miejscu cichym i spokojnym. Ok. godziny jazdy z Trójmiasta (65 km) i niespełna z Wejherowa (41 km).
Największą atrakcją miejscowości jest oczywiście szeroka piaszczysta plaża położona nad otwartym morzem.
Dalej ciągnie się pasmo dość okazałych wydm. W odległości 2,5 km na północny wschód od wsi znajduje się
najwyższa zalesiona wydma, od której wzięło nazwę letnisko. Wokół ciągną się sosnowe lasy, gdzie można
spacerować, zbierać grzyby lub jagody. Atrakcję stanowi też pobliska stadnina z zagrodami (sprytnie
udającymi ryglowe), zadbanymi końmi oraz małą karczmą, gdzie amatorzy konnych eskapad toczą pogawędki
przy piwie. W Białogórze działa komunikacja miejska na trasie centrum - plaża. W tej roli występują wozy
zaprzężone w konie, jakby żywcem przeniesione z westernów. Niedaleko od plaży położony jest rezerwat
Białogóra o pow. ok. 210 ha. Oprócz lokalnych atrakcji, Białogórę można traktować jako "bazę wypadową".
Blisko stąd do: Łeby i Słowińskiego Parku Narodowego ze słynnymi ruchomymi wydmami oraz Jeziorem Łebsko
(ok. 35 km), Przylądka Rozewie i Mierzei Helskiej (ok. 35 km), Jeziora Żarnowieckiego (ok. 12 km).
Nagromadzenie różnorodności krajobrazów, mnogości miejsc świadczących o dziejach minionych, bogactwo
flory i fauny czynią ten kawałek świata okolicą szczególnią. To jedno z najpiękniejszych miejsc polskiego wybrzeża.
|